Pinisik sa Gugmang Gibisbis sa mga Batan-on sa Katilingban


Tungod sa gugma, namugna ang tanang butang nga atong natagamtam karon.

Matod pa sa creationist theory sa atong pagkatawo, ang mga kahoy, tubig, yuta, ug uban pang mga makita karon hinatag sa Ginoo tungod sa iyang gugma. Ang mga sayantipiko nagtuki sa mga butang, magamay man o madako, tungod sa ilang pagmahal sa katilingban. Ang atong mga ginikanan labihang paningkamot aron lamang kita makakaon sa saktong oras, makatungha sa maanindot nga eskuylahan, ug walay kakapoyng naghatag sa mga butang aron mahayahay ang atong kahimtang. Oo, kining tanan namugna tungod sa gugma ug kitang tanan nahimong mga ahente sa kabag-ohan dinhi sa kalibotan.

Wala lang kita makabantay nga ang mga prinsipyo sa gugma haom usab diay sa prinsipyo sa pamalakad sa atong panggamhanan. Ang atong Konstitusyon nabuhat tungod sa rebolusyon kaniadtong 1986 nga nagsugod usab tungod sa paghigugma nato sa kagawasan. Ang kasamtangang panggamhanan namugna tungod sa atong pagtuo nga kinahanglan nga ang atong kinabuhi hapsay, walay mga tagbalay nga mag-away, ug labaw sa tanan, magbuhat og mga proyekto nga makamaayo sa mga molopyo. Ang mga balaod gipangbuhat aron ang kadaghanan mahatagan sa ilang mga katungod.

Apan igo na lamang ba gyod ang gugma? Kutob na lang ba ta ani sa mga saad sama sa atong mga lider nga nanaglingkod sa katungdanan?


Love is blind, sama natong kabatan-onan nga nanaghulat sa kawad-on, apan dili pa dinhi matapos ang atong sugilanon

Usa sa mga prinsipyo nga gitudlo sa akong inahan mao ang pagkakontento sa mga butang nga gipanghatag nato aron kita magmalipayon.

Kinahanglan tang matagbaw sa kakabos kay mao kana ang atong gidangatan. Kinahanglan natong dawaton nga kita nanagtungha sa mga eskuylahan nga kulang og pasilidad. Bahalag buwad ang sud-an sa pamahaw basta makabusog sa tiyan.

Apan kon kini tanan moabot na sa city level, husto pa ba nga matagbaw lang ta sa mga proyekto nga gipangdalit sa atong mga lider sa panggamhanan? Makontento na lang ba ta sa kakulang sa mga proyekto nga ilang gisugdan alang sa kabatan-onan niining atong dakbayan? Aduna lagi mga proyekto nga gimugna alang sa kaayohan sa mga batan-on sa dakbayan sama sa Ten Outstanding Youth Leaders, Know-Your-Barangay, ug uban pa. Ang atoang Cebu City Youth Develoment Council gimugna alang sa kabatan-onan, apan ngano man nga dili mga batan-on ang nanaglingkod sa posisyon?

Usa sa mga pulong nga makainat sa dunggan sa mga tinun-an sa University of the Philippines Cebu (UP Cebu) nga akong gitunghaan mao ang smokescreen. Kini nagpasabot nga gilingla lang ta sa mga programa nga gipanghalad sa atong kaayohan apan kon atong hinuktokan og taman daw wala ra gyoy pulos. Tungod lagi niining mga programaha sila nanaghunahuna nga tingali buta ang kabatan-onan maong dawat-limpyo lamang sa unsay ipanghatag nila. Ang ubang mga batan-onan nakaingon nga husto ug angay ra ang mga programa nga ilang gipasiugdahan alang nato.

Basin sama na lang sad ni sa gugma nga abi nato nga naa apan wala diay. Mag-assume na lang sad ta nga gihatagan ta sa serbisyo nga atong kinahalanglan apan sa pagsawop sa adlaw sa Kasadpan wala ra kitay nakita ug wala ra sad silay nabuhat alang sa atong tiunay nga kaayohan.

Matagbaw na lamang ba kita niing tanan o panahon na nga mga batan-on ang modumala sa Cebu City Youth Develoment Council aron mas haom ug tukma ang mga programa alang sa tiunay nga kabag-ohan ug kaayohan sa mga sama natong batan-on ning atong dakbayan?


Love is like a bubble gum, kon mopilit makabuang, apan kon ang kabatan-onan mosalmot sa pamalakad sa atong panggamhanan mas monindot ang katilingban

Hinay-hinay na kitang nakamatngon sa kamatuoran nga gikapoy na ta sa unsa ang ilang idalit kanato.

Gikapoy na ta sa kakulang sa mga serbisyo nga ilang gipasiugdahan apan walay nahuman. Sa binatan-ong gugma pa, gikapoy na ta og assume ug nakamatngon na ta nga kinahanglan na tang mo-move on ug mangita og bag-ong mangulo nga dili bungol sa atong mga tinuoray nga kinahanglan.

Kon buot hunahunaon, ang millennials o mga batan-ong nanag-edad og 18 hangtod 34 anyos ang nakapadako sa voting population dinhi sa dakbayan maong angay usab nga ang atong katagidakbayang mga bata-on makadawat sa mga serbisyo nga ilang gikinahanglan. Matod pa ni Anne Curtis sa iyang salidang pangtelebisyon, “I can buy you, your friends, and this club.” Kon mga batan-on pa ang pasultion kabahin sa umaabot nga piniliay, “We can put you, your party and candidates, in the council and in the mayoralty position.”

Kon atong hunahunaon, ang hiniusang paglihok sa mga batan-on dako og mahatag sa katilingban.

Sama na lang sa namugna nga “He For She” campaign sa Sugbo sa miaging tuig. Sa atong dakbayan nagsugod ang usa sa mga labing dakong campaign alang sa pagbatok sa violence against women ug sa equality sa mga babaye ug mga lalaki dinhi sa nasod, ug usa ka tinun-an sa UP Cebu ang nagpasiugda niini. Nagtuo si Justine Balane nga konsehal kaniadto sa UP Cebu Student Council nga dako ang kausaban kon ang mga batan-on manggilabot sa mga butang alang sa kaayoahn sa katawhan. Ang maong campaign gisibya sa nagkadaiyang mga ahensiya sa balita sa dakbayan sa Sugbo ug gani miabot man kini sa kaulohan.

Hinay man tuod, apan makita na usab nato nga ang mga batan-on mopaambit na usab sa ilang mga suhestiyon, motingog sa ilang mga nakitang sayop, ug mosalmot sa mga aktibidad nga makaamayo sa katilingban.

Kon kitang mga batan-on adunay mas dakong luna aron makahatag og mga kontribusyon sa mga pamalakad sa panggamhanan, unsa pa kaha ang mahitabo? Sa pagbalik na unya sa bag-ong Sangguniang Kabataan (SK) sa atong dakbayan, siguradong mas dako ang mas lapad ang matabang niini sa kinabuhi natong mga batan-on.


Love is a splendor thing, sama sa maanindot nga panggamhanan, nga mamahimong sugdan kaabag ang mga batan-on sugod karon

Mabati ug  makita sa nagkadaiyang mga ahensiya sa pangbalita ang mahitungod sa mga personalidad nga nakamugna og mga isyu sa korapsiyon sa panggamhanan. Nagbaha sa atong TV screens ang mga dagway sa pulitikong gipangtudlo nga maoy ulo sa mga pagpangilkil sa kaban sa atong panggamhanan.

Isip batan-on, makapungot ug makaulbo kini sa kaspa, apan kita kutob na lang istorya, pag-post­ sa mga social media site sama sa Facebook ug Twitter kay mao lagi dili man priority ang politika. Mas hatagan og gibug-aton ang makahuman sa pagtungha, makabantay sa gamayng tindahan sa balay aron makatabang sa ginikanan, o makakita og pamaagi aron makakaon katulo sa usa ka adlaw.

Kinsa lagi kuno ta nga mga bata pa man nga walay alamag sa kalibotan? Sama ra sa kuno sa gugma, dili pa ta angay mosulod niini kay wala man tay alamag. Duna pa kuno tay gatas sa atong baba.

Ang tumong unta sa panggamhanan mao ang paghatag natong mga batan-on sa mga basic social services aron malipayon ang atong pagpuyo. Dili lang kutob sa mga basic sama sa pagkaon, sinina, ug panimalay, apan apil na usab ang edukasyon, social services, health care, ug uban pa.

Makab-ot nato kini kon ang batan-on lang unta ang mga nagdumala sa katungdanan, kay matod pa sa akong magtutudlo sa Management 101, mamugnaon kitang mga batan-on. Kahibalo kita unsa ang atong gikinahanglan ug gusto maong angayang hatagan og tingog ang mga batan-on dinha sa panggamhanan.

Ang atong kinahanglan sa dakbayan mao ang mas dakong pultahan alang sa kasalmotan  natong mga batan-on. Mas dakong kahigayonan alang namo aron mas makatabang mi sa pagdesisyon sa mga butang nga makaapekto sa atong kaayohan.

Dinhi magmugna ang mga batan-on og mga programa alang sa mga isigkaingon. Mamahimong sugdan ang mga proyekto kabahin sa panginabuhi ug edukasyon. Bisan ang kabos may katungod sa makatungha hangtod sa kolehiyo ug kini matabangan sa paghatag nila og mga kahigayonan sa pag-abag nila pinaagi sa mga scholarship. Sa laing bahin, ang mga out-of-school-youth tudloan og mga programa nga mamahimo nilang sugdan aron makakita sila og kwarta sa tinarong nga pamaagi.

Kitang mga batan-on may gugma sa katilingban ug kon hatagan og higayon, may hayag nga ugmang padulngan ang lakang nga sugdan kon mas makalihok kita sa atong panggamhanan. Dili na kita mga bata nga may gatas pa ngabil apan takos na kitang motingog ug modumala alang sa kaayohan sa kabatan-onan sa atong katilingban.


Tungod sa gugma ug pagsalig sa mga batan-on, mas molambo ang atong katilingban.

Comments

Popular Posts